Odrobina historii #1 - IBM OS/2



Ostatnio zdarza mi się pracować na systemie OS/2. Nazwa pewnie niewiele Wam mówi. Na początku zaznaczę, że nie jest to historyczna wersja systemu OS X dawniej znanego jako Mac OS X. Gdy system OS/2 zaczęto tworzyć w kwietniu 1987 roku, a w grudniu pojawiła się jego oficjalna wersja 1.0, Apple podbijał świat Macintoshami, a do premiery pierwszego PowerBooka brakowało jeszcze niecałych czterech lat. System OS/2 był tworem IBM'u, wówczas potentata świata IT. Tak, tak, OS/2 był dzieckiem IBM'u. Microsoft dopiero raczkował ze swoim Windowsem, który wówczas był jedynie nakładką graficzną na systemie DOS, a OS/2 miał już praktycznie więcej funkcjonalności niż wydany kilka lat później Windows 95. Co się stało, że o systemie zapomniano?


Brak szczęścia, czy złe podejście marketingu?

W początkowych etapach tworzenia systemu IBM i Microsoft nie konkurowali ze sobą. Obydwie firmy w 1985 roku podpisały porozumienie "Joint Development Agreement", którego dzieckiem miałbyć właśnie OS/2. Oczywiście Microsoft równolegle w tym czasie rozwijał także swój produkt. Wersja 1.0 była spóźnioną wersją tekstową systemu co zaowocowało niezadowoleniem użytkowników, gdyż wszyscy oczekiwali wersji okienkowej w dniu premiery. Obiecywana wersja graficzna, a dokładnie wydanie 1.1 zawierające GUI o nazwie Presentation Manager pojawiło się dopiero w październiku 1988 roku. Rażące opóźnienia były pierwszym krokiem ku obniżeniu sprzedaży dla IBM'u i wzrostu popularności Windowsa. Taka sytuacja skłoniła Microsoft do skupienia się nad własnym produktem. Pierwotny plan zakładał, że IBM miał zająć się utrzymaniem dla systemu 1.x i deweroperką wersji 2.0, podczas gdy Microsoft na spokojnie skupi się nad tworzeniem wersji OS/2 3.0. Ostatecznie realia wyszły w ten sposób, że IBM samodzielnie wydał wersję 2.0 systemu OS/2, a Microsoft zamiast wydać wersję 3.0, zmianił jej nazwę i wydał jako Windows NT. To doprowadziło do zerwania współpracy. Przyszłość OS/2 nie była jeszcze przesądzona. Kolejnymi błedami IBM'u było zaangażowanie się we współpracę z Applem i Motorolą nad innym systemem o nazwie Teligent, który okazał się niezbyt udanym produktem. W międzyczasie także dochodzi do globalnego wzrostu cen pamięci RAM, które OS/2 w dużym stopniu potrzebuje do pracy. To co nadal daje IBM'owi przewagę to fakt, że wersja 2.0 zapewnia 32 bitowe API dla obsługi natywnej oprogramowania. System zawiera także lepsze wydanie DOS'u niż jego oryginalny odpowiednik i więcej okienek niż w Microsoft'owym systemie, gdyż, widows jest nadal tylko nakładką graficzną.


W 1994 roku zostaje wydany OS/2 Warp. System góruje nad obecnymi systemami i tymi wydanymi w przyszłości. Przykładem może być chociażby to, że zawiera wszystko to co będzie miał za rok Windows 95, a nawet więcej. System jest w pełni 32 bitowy, posiada zaawansowaną obsługę sieci, multimediów, ogromne wsparcie dla sprzętu. Posiada nawet własne narzędzia biurowe znane jako IBM Works. Zapewniał ogromną jak na tamte czasy stabilność, a także takie perełki jak HPFS (High Performance File System), technologia dzięki której użytkownik nie musiał dbać o defragmentację zawartości dysków. Wersja 4.0 wydana w 1996 wprowadza dodatkowo m.in. obsługę głosową, obsługę Javy oraz wsparcie dla SMP. To co staje się gwoździem do trumny dla tak doskonałego systemu to wysokie koszty narzędzi deweloperskich. Prowadzi to do niższej ilości narzędzi i aplikacji tworzonych dla użytkowników systemu, a co za tym idzie bardziej skomplikowany interfejs dla zwykłego użytkownika. Pomimo tego, system i tak zyskuje popularność w branży korporacyjnej. Przykładem mogą być bankomaty działające na takim właśnie systemie. Niestety lepszy zysk byłby w tym przypadku na indywidualnych użytkownikach, których nie ma tak wielu jak w przypadku systemu Windows.


IBM poddał się i w grudniu 2001 roku zakończył rozwijanie systemu wydając ostatnią wersję o numerze 4.52. Wsparcie dla użytkowników IBM utrzymywał jeszcze do końca 2006 roku. Nie jest to jednak koniec historii. Pomimo małej sprzedaży system na tyle się spodobał za równo użytkownikom jak i osobom odpowiedzialnym za tworzenie systemu, że doczekał się następcy. Firma Serenity Systems - biznesowy partner IBM'u zatroszczyła się o spuściznę Big Blue (tak potocznie nazywano IBM) i wydała OS/2 pod nazwą eComStation. System jest rozwijany do dziś. Co prawda tempo rozwoju jest powolne, bo ostatnia wersja eComStation 2.2 Beta II została wydana w grudniu 2013 roku.
Warto także wspomnieć, że możliwym jest pojawienie się drugiej równoległej wersji OS/2 tworzonej przez Arca Noae. Jest to firma założona przez weteranów OS/2. System został zapowiedziany na konwencie WarpStock w 2015 roku. Nazwa kodowa systemu to Blue Lion.


Rexx

Skoro mowa o systemie OS/2, to warto także wspomnieć o Rexx. Rexx jest proceduralnym interpretowanym językiem programowania zaprojektowanym przez Mike'a Cowlishawa. Rexx był prekursorem dla takich języków jak Python i Tcl. Jego ogromna zaletą jest wieloplatformowość. Pisać w Rexx'ie można praktycznie na każdym systemie operacyjnym. Widoczna jest tu zasada "write once, run anywhere". rexx ma także swoje odmiany obiektowe: NetRexx i ObjectRexx. Mamy tu doczynienia nie tylko ze skryptami ale także i graficznymi interfejsami użytkownika. Język jest w moim odczuciu dość czytelny i intuicyjny. IBM zaimplementował go w większości swoich platform. Dostępny jest także na platformach niezwiązanych z firmą IBM takich jak: Amiga, HP OpenVMS, Palm OS, Mac OS, Linux'y, UNIX'y, a także Windows.